Denizli’nin Beyağaç ilçesinde Halil İbrahim Ak, yaklaşık 50 yıldan bu yana katran yağı çıkartıyor. Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde orman müdürlükleri tarafından açılan ihalelere katılarak satın aldığı çam ve karaçam ağaçlarını baltayla kesen Halil İbrahim Ak, ağaçlardaki çıraları tek tek kuyuya yerleştiriyor. Betonla çevrilen kuyunun üzeri hava almaması için kül, kum ve betonla kapatılıyor. Kuyuya yerleştirilen demir boru yaklaşık 200 metre mesafede bulunan varile kadar uzanıyor. Damıtılan katran yağı bu varilde toplanıyor.
Kuyuyu yerleştirilen yaklaşık bin 300 - bin 400 kilogram çam çırası iki gün boyunca bin 200 derece ısıda tutuluyor. Bir kazandan 250 - 300 kilogram katran yağı çıkarken, 400 kilograma yakın mangal kömürü elde ediliyor. Betondan yapılan dev kuyuların içine tek tek yerleştirilen çam çıraları yaklaşık bin 200 derece ısıya yükseldikten sonra katran yağı çıkmaya başlıyor. Katran yağı ve mangal kömürü üretimi yaklaşık 48 saat sürüyor.
Yüzyıllardır katran yağı çıkartılıyor
Ormanlarla kaplı Beyağaç İlçesinde yüz yıllardır katran yağı çıkartıldığını, ancak büyük kuyularda katran yağı çıkartan sayılı üreticilerden biri olduğunu anlatan Halil İbrahim Ak, “45- 50 yıldır katrancılık yapıyorum. Çam odunundan olur. Yayla çamlarından, karaçamdan daha iyidir. Bu katran ne yarar derseniz. Katran sabun olur. Deterjan olur. Boya sanayisine gider. Lastiklere giderdi önceden İzmit’e. İnsan sağlığı içinde önemli. Kendimden bahsedeyim. Yüzünde sivilce, cildinde bozukluk varsa bu ciğerden gelen bir hastalıktır. Bu katrandan her gün sabahleyin bir çay kaşığı yiyeceksin. Yüzün kaymak gibi olur. Ciğerlerinden keser. Koyunlara, sığırlara, keçilere bizim gibi Yörük olanlara her şeye iyi gelir. Katran şifadır. Birde kömür elde ediyoruz. Çam çırasından yapılır. Ocağın içine dizilir. Tek tek dizilir. Bin 300- bin 400 kilogram ocağın içine dizilir. Altını ateşlersin. 400 kilogramı kömür olur. 250- 300 kilogramı katran olur. Gerisi buhar olarak uçar. Şimdi piyasa zayıf, ekonomisi milletin alım gücü yok. Bu malları ihaleden alıyorum. İnternetten, tahsis alıyorum. Bu çıraları tahsis alıyorum” dedi.
Katran yağının faydaları
İnsan cildine faydalı olan katran yağı, büyük baş ve küçükbaş hayvanların vücut yaralarının iyileşmesinde de etkili oluyor. Hayvanların tırnaklarında iyileşmeyen yaraları tedavi ediyor. At, eşek ve sığır gibi hayvanların vücuduna sürüldüğü zaman zararlı böcek konamıyor. Küçük bir keçe parçasına emdirilip, evin dışına konursa yılan, akrep gibi zararlı haşereler gelemez. Küçük bir şekere damlatılıp emilirse veya serçe parmağına damlatarak emilirse boğaz enfeksiyonunu gideriyor. El ve ayak egzamalarında tedavi edici özelliği var. Saç kıranda sürülen yerde yeniden saç çıkarıyor. Kapanmayan yaralarda iyileşmeyi hızlandırıyor.
