Antalya’nın Akseki ilçesi Alaçeşme mahallesinde yaşayan Abdullah Güven, eşi ile birlikte atadan kalma yöntemle ’katran yağı’ üretiyor. Katran yağı üretimi için, ormandan kereste tüccarları tarafından kesimi yapılmış veya yıkılmış sedir ağaçlarını satın alan Abdullah Güven eve kadar taşıdığı sedir ağaçlarını, el motoru, balta ve balyozlarla küçük odun parçaları haline getiriyor. Bu parçalar keserle parçalanarak, küçük çıralar elde ediliyor. Eğimli bir arazide açılan çukurun içine yerleştirilen varillerin ucuna demir bir boru yerleştiriliyor. Toprağa gömülü olan varilin içine küçük çıra parçaları tek tek döşeniyor. Varilin hava almaması için kelepçe ile sıkıştırılıyor. Daha sonra toprakta gömülü olan varilin üzeri ve etrafı dallar ile kapatılıp, yakılıyor. Bu işlem beş altı saat sürüyor ve sonunda damıtılan katran yağı şişelere dolduruluyor.
Keser ile küçük çıralar haline getirdiğini ve bu şekilde ham madde haline getirdiğini söyleyen Uğur, “Eskiden atalarımız sedir yağını çıkarmak için açtıkları çukurlarda damla yöntemi ile yapıyorlardı. Ben sedir yağını çıkarmak için kendim deneme yanılma yöntemiyle keşf ettiğim yöntemle normal varilin içine girecek şekilde özel varil yaptırdım. Varilin içerisine yaptırmış olduğum ikinci varili yerleştiriyorum. Varilin içerisinde ince delikleri var. Dış kısmına ise özel boru koydum. Damlama sistemi ile ikinci varilde biriken katran yağı borularla dışarıya çıkıyor” dedi.
Posasını bile değerlendiriyorlar
Katran yağını tamamen doğal yöntemlerle ürettiğini söyleyen Güven, “Yakmış olduğum katran ağacının posasını dahi değerlendiriyorum. Bu mangal kömürü olarak ta kullanıyoruz. Sedir ağacının her parçasını değerlendiriyorum. Bu oldukça zahmetli bir iştir. 2 saatte katran yağı oluşmaya başlıyor. Bu işlemi 5-6 saatte tamamlıyoruz. Toros dağlarının her bitkisinin ayrı bir değeri vardır. Sedir ağacı ise bir başka değerlidir” diye konuştu.
“Kilosu 150-200 lira arasında alıcı buluyor”
Çukura gömülü varilin içindeki çıraların 5-6 saat ağır ağır yandığını, yanma işleminin ardından damıtma yoluyla borudan ağır ağır katran yağı akmaya başladığını anlatan Güven, "Varil içerisindeki sedir çıralarından bir seferde yaklaşık 2 kilo katran yağı elde ediliyor. Bu işlemi sürekli olarak her gün yapıyor. Ayda ise ortalama 50-60 kilo sedir yağı çıkarıyor. Kilosu toptan veya perakende olarak 150- 200 lira arasında alıcı buluyor" dedi.
“Faydaları saymakla bitmiyor”
Bölgede yüzyıllardır bu yöntemle katran yağı üretimi yapıldığını anlatan Halil Yılmaz, "Atadan kalma damıtma yöntemi. En başta arıcıların baş belası olan varroa böceğine karşı çok etkili bir ilaç, katran yağı. Bir peçeteye bir damla katran yağı emdirilip, arı kovanının içine konuyor. Varroa böceği, katran yağının keskin kokusuna dayanamayarak kovanı terk etmek zorunda kalıyor. Hayvanların tırnaklarında iyileşmeyen yaraları tedavi ediyor. Koyun ve keçilerdeki vücut yaralarına çok iyi geliyor. At, eşek ve sığır gibi hayvanların vücuduna sürüldüğü zaman zararlı böcek konamıyor. Küçük bir keçe parçasına emdirilip, evin dışına konursa yılan, akrep gibi zararlı haşereler gelemez. Küçük bir şekere damlatılıp emilirse veya serçe parmağına damlatarak emilirse boğaz enfeksiyonunu gideriyor. El ve ayak egzamalarında tedavi edici özelliği var. Saç kıranda sürülen yerde yeniden saç çıkarıyor. Kapanmayan yaralarda iyileşmeyi hızlandırıyor. Tüm bunları denedik ve başarılı olduk. Özellikle arıcıların ilacı olduk. Pazarlama sorunumuz da yoktur" dedi.
